معرفی امام

 مقدمه

در این قسمت بر آنیم تا با کمک گرفتن از بیانات نورانی امام رضا (علیه السلام) با ویژگیها و اوصاف امام عصر خود آشنا شویم.

ابتدا باید به این نکته توجه داشت که در بیانات و تعلیمات ائمه معصومین (علیه السلام) شناخت امام با تکیه بر خود و عقل محدود خود ناممکن است و در طی این مسیر باید دست طلب به درگاه پروردگار بلند کرده و از او خواست که حجت خود را معرفی و توصیف کند:

اللهم عرفنی حجتک فانک اِن لم تعرفنی حجتک ضللت عن دینی 1

از این بیان پیداست که برای کسب معرفت باید به در خانة خدا رفت و از او طلب دستگیری و نجات کرد و این مطلب بسیار مهمی است. اگر کسی به خودش یا به دیگرانی که مثل او هستند متکی باشد و بخواهد روی اعمال خودش حسابی باز کند و اطمینانی – هر چند کم – به آنچه مطالعه کرده یا خدمتهایی که انجام داده و امثال اینها داشته باشد، همین اعتماد و اتکال بر غیر خدا، باعث لغزش او در وادی هلاکت می شود.

مسلماً برای شناخت امام معصوم، خود معصوم بیشترین شایستگی برای معرفی خود و بهترین و کامل ترین بیان را دارند، و باید توجه داشت که از نظر شیعه امام شخصیتی عادی و معمولی نیست و شناخت کامل وی برای هیچ کس ممکن نیست چنانکه پیامبر خطاب به امیرالمؤمنین (علیه السلام) می فرمایند: یا علی! هیچ کس به جز من و خدا تو را نشناخت!

یا شخصیتی همچون سلمان فارسی که چنان درجات ایمان را می پیماید که ائمه او را سلمان محمدی و جزئی از خود معرفی می کنند، در کمال تواضع و خشوع معترف است که من علی (علیه السلام) را نشناخته ام.

در این موضوع بیان امام رضا (علیه السلام) حجت را بر ما تمام کرده و عقل را از جستجوی بیهوده در این جایگاه رفیع و والا بازمی دارد. امام رضا (علیه السلام) بیانی مفصل و جامع در معرفی امام فرموده اند که این بیان سرشار از معارف ناب جرعه ای گوارا بر هر روح و جان عطشناک است. روز جمعه ای جمعیتی در مسجد جامع اجتماع کرده و با شور و حرارت به بحث امامت مشغولند که در آن زمان موضع اختلاف بسیاری از مردم بود (و شاید امروز نیز هست). عبدالعزیز بن مسلم اما راه را می یابد و برای یافتن پاسخ خود را به خدمت مولایش می رساند، حضرت تبسمی زیبا به لب آورده و او را از حیرانی اختلافات به در می آورند.                                                                     

فَمَن ذَا الّذی یَبلُغُ مَعرِفَهَ الإمام وَ یُمکِنُهُ اختیارُهُ؟ هَیهاتَ هَیهاتَ ضَلَّتِ العُقولُ و تاهَتِ الحُلومُ وَ حارَتِ الألبابُ و حَسَرَتِ العُیونُ وَ تَصاغَرَتِ العُظَماءُ وَ تَحَیَّرَتِ الحُکَماءُ وَ تَقاصَرَتِ الحُلَماءُ وَ حَصَرَتِ الخُطباءُ وَ جَهِلَتِ الألِبّاءُ وَ کَلَّتِ الشُّعَراءُ وَ عَجَزَتِ الاُدَباءُ وَ عَیِیتِ البُلَغاءُ عَن وَصفِ شَأنٍ مِن شَأنِهِ أو فَضیلهٍ مِن فَضائِلِهِ فَأقَرَّت بِالعَجزِ وَ التّقصیرِ.2

پس کیست که به معرفت امام برسد و انتخاب او برایش ممکن باشد؟ دور است و دور باد! عقل ها گمراه شد و اندیشه ها سرگردان، خردها گیج گشت و چشم ها کم سو، بزرگان کوچک شدند و حکیمان متحیر، بردباران کوتاهی کردند و سخنوران محدود گشتند، خردمندان نادان شدند و شاعران واماندند، ادیبان ناتوان گردیدند و بلیغان به لکنت افتادند از توصیف شأنی از شؤون امام و برتریی از برتری های او. پس همگی به ناتوانی و کوتاهی اقرار کردند.

و باز در بخش دیگری از همین روایت می فرمایند:

الْإِمَامُ كَالشَّمْسِ الطَّالِعَةِ الْمُجَلِّلَةِ بِنُورِهَا لِلْعَالَمِ وَ هِيَ فِي الْأُفُقِ بِحَيْثُ لَا تَنَالُهَا الْأَيْدِي وَ الْأَبْصَارُ

امام بسان آن خورشید تابانی است که بر تمام دنیا نورافشانی می کند و نور او چشمها را چنان خیره ساخته که هیچ چشمی را توان غور در آن نمی باشد. امام آن خورشیدی است که در عین حال که روشنی بخش آسمان و زمین است اما چنان دور از دسترس و پر حرارت است که در دستهای کوچک و ناتوان ما جای نمی گیرد.

با توجه به این فرمایشات می توان نتیجه گرفت که نه تنها مردم عادی و مطالعه نکرده بلکه عالمان، حکیمان و بزرگان بشری از درک کنه اوصاف امام عاجزند و کسی را توان آن نیست که این معرفت را به بند سخن کشیده و به رشتة تحریر درآورد. وصف او در نه تنها در سخنان معمول نمی گنجد بلکه هیچ شعر و خطابة بلیغ و فصیحی نیز قادر به ارائة توصیفی از مقام شامخ امام نیست.

امیرالمؤمنین (علیه السلام) نیز در معرفی خود به همین مطلب اشاره می فرمایند:

... سیل علوم از دامن کوهسار من جاری است و مرغان دورپرواز اندیشه ها به بلندای ارزش من نتوانند پرواز کرد3

شیعه معتقد است ائمه برگزیدگان پروردگار هستند و ویژگیهای برگزیدگان الهی چیزهایی نیستند که انسان بتواند با خواست و میل خود در کسی به وجود آورد و یا حتی کسانی را که چنین ویژگیهایی دارند با عقل خود بشناسد. بنابراین هم ایجاد این ویژگیها و هم شناخت آنها فقط باید به خود خداوند انجام شود. یعنی هم خدا این خصوصیات را به هر کس که بخواهد عطا می کند، و هم معرفی این افراد به وسیلة خداوند انجام می پذیرد.

• 1. دعای عصر غیبت/ مفاتیح الجنان
• 2. بحارالانوار 25/124، ح. 4 و نظیر آن: همان/ 171، ح38.
• 3. نهج البلاغه، خطبة 3

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: